بررسی تاثیر فرم نیتروژن بر تجل به شوری و برخی از خصوصیات فیزیولوژیکی چغندر قند

چغندر قند، گیاهی است که پس از جوانه زدن و استقرار در خاک، قادر است شوری نستبا زیاد را تحمل کند. از آنجا که پاسخ گیاهان نسبت به دو فرم مختلف ازت نیتراتی و آمونیومی متفاوت بوده و این پاسخ ممکن است در شرایط محیط کشت شور و غیرشور متفاوت باشد، لذا با توجه به لزوم مصرف مناسبترین فرم نیتروژن در شرایط شور و غیرشور، به منظور دستیابی به حداکثر میزان درصد ساکارز، افزایش عملکرد ریشه و ساکارز و کاهش ناخالصی های محتوی ریشه (سدیم، پتاسیم و ترکیبات ازتی مضر)، چند آزمایش با استفاده از ارقام مختلف بذر چغندر قند در شرایط آزمایش گلدانی انجام شد. نتایج حاصل از آزمایش جوانه زنی، با استفاده از بذر چغندر قند مونوژرم رقم 9597، نشان داد که با افزایش شوی آب آبیاری میزان جوانه زنی بذر، با مصرف هر دو فرم ازت کاهش می یابد. با کشت دو رقم بذر چغندر قند حساس به شوری (196 - 22393)، و مقاوم به شوری( ‏‎7233-p.29xmst) ، معلوم گردید که فرم ازت نیترانی در مقایسه با ازت آمونیومی، باعث افزایش رشد و عملکرد ریشه و بخش هوایی گیاه می شود. همچنین مشاهده شد که در گیاهان جوان چغندر قند میزان نیترات محتوی برگ در تیمار ازت نیتراتی بیشتر از ازت آمونیومی است و شوری باعث کاهش میزان نیترات محتوی بافت می گردد. نتایج حاصل از تجزیه شیمیایی بافت برگ نشان داد که تیمار ازت نیتراتی در مقایسه با ازت آمونیومی موجب افزایش درصد سدیم و پتاسیم و کاهش درصد فسفر محتوی برگ می شود. همچنین نتایج نشان داد که بطور کلی در هر دو رقم گیاه چغندر قند حساس و مقاوم به شوری، تنش شوری باعث افزایش میزان پرولین محتوی بافت برگ می شود و میزان تجمع پرولین در رقم مقاوم به شوری، تنش شوری باعث افزایش پرولین محتوی بافت برگ می شود و میزان تجمع پرولین در رقم مقاوم به شوری بیشتر از رقم حساس به شوری می باشد. تجمع پرولین ناشی از تنش شوری، در تیمار ازت نیتراتی نسبت به ازت آمونیومی شدیدتر بود. مصرف پتاسیم همراه با هر یک از دو فرم ازت باعث کاهش شدت تجمع پرولین گردید. نتایج حاصل از تجزیه شیمیایی ریشه نشان داد که از لحاظ درصد ساکارز محتوی ریشه، قند قابل استحصال، عملکرد ساکارز و درصد قند ملاس، اختلاف معنی داری بین مصرف دو فرم ازت وجود ندارد. بعلاوه، ناخالصیهای محتوی ریشه در شرایط مصرف ازت نیتراتی در مقایسه با ازت آمونیومی بیشتر بود و شوری نیز باعث افزایش میزان آن گردید.